2 listopada 2003 r. po dziesięcioletniej przerwie zostały wznowione comiesięczne nabożeństwa domowe w Trzciance. W dobie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) do wielkopolskiej osady (prawa miejskie uzyskała dopiero w 1731 r.) przybywali protestanccy uchodźcy z Brandenburgii i Śląska, przede wszystkim sukiennicy. Ponieważ właściciele miasta nie pozwalali niekatolikom na swobodę kultu, na nabożeństwa udawano się w okolice Wielenia, gdzie od XVI mieszkańcy cieszyli się swobodą wyznania – główne do Dzierżążna Wielkiego i Zielonowa. Dopiero pod zaborem pruskim (1772 r.) pojawiła się możliwość odprawiania nabożeństw w Trzciance, rok później powstała parafia i aż do 1945 r. ewangelicy stanowili największą grupę ludności. Pierwsze nabożeństwo komunijne ks. Joachim Wolff odprawił w 1773 r. pod lipą na cmentarzu (po zgonie w 1781 r. w tym miejscu znalazł wieczny spoczynek), kolejne odbywały się w domach prywatnych. W 1775 r. zbudowano nieduży kościół fachwerkowy, według projektu inspektora budowlanego Jaweina, budowniczego Kanału Bydgoskiego. W roku następnym król Fryderyk II przyznał znaczną dotację na budowę szkoły i plebanii. W 1798 r. według projektu Löschera wzniesiono osobny kościół dla ludności okolicznych wiosek w Trzciance-Wsi, który jednak spłonął w 1829 r. i oba zbory znowu się połączyły. Pierwszy kościół służył do 1847 r., kiedy to dnia 15 października poświęcono po 3 latach budowy murowany, wzniesiony na Rynku jako italianizująca neoromańska bazylika, podobno według koncepcji samego króla Fryderyka Wilhelma IV, opracowanej przez wybitnego architekta Friedricha Augusta Stülera, znanego również z wielu realizacji na terenie Wielkopolski, w tym z dawnego kościoła św. Pawła w Poznaniu. Król ofiarował na budowę większą część potrzebnych funduszy. Kościół w Trzciance należał do obszernej grupy około 300 świątyń, na których kształt osobiście wpłynął monarcha. W 1855 r. oddzielił się zbór w Białej, mimo to pod koniec XIX w. w mieście i okolicy było 7000 parafian i 3 zbory filialne – Niekursko, Nowa Wieś, Radolinek. W 1863 r. wprowadzono urząd II proboszcza. Pastor Richard Hessler był inicjatorem powołania do życia miejscowego muzeum w 1924 r. Kościół w Trzciance, po wojnie przejęty przez katolików, po rozpoczęciu prac remontowych w 1958 r. został przymusowo zamknięty przez władze administracyjne i w 1965 r. rozebrany, a uzyskany materiał przekazano na budowę domu kultury.